Magnetisme is een bijzonder verschijnsel. Dankzij een aantal slimme natuurkundigen maken magenten ons leven een stuk makkelijker. We gebruiken vandaag de dag talloze toepassingen. Toch zijn er in de praktijk maar twee gangbare soorten magneten. Magnetar vertelt je alles wat je moet weten.
Het is best moeilijk om magnetisme te begrijpen. Dit fenomeen is namelijk behoorlijk complex. Je komt echter een eind wanneer je het verschil tussen de diverse soorten magneten snapt. Permanente magneten en elektromagneten doen in principe hetzelfde, maar dan op een andere manier.
De basis van magneten
De basis van Magnetisme kan worden uitgelegd als een soort kracht. Deze kracht ontstaat tussen twee magneten of tussen een magneet en een magnetiseerbaar voorwerp. Houd je deze dicht genoeg bij elkaar? Dan trekken ze elkaar aan. In de voorwerpen speelt zich een proces af die dit fenomeen mogelijk maakt.
Een magnetiseerbaar voorwerp? Dat klinkt best ingewikkeld. Gelukkig valt dit eigenlijk wel mee. De grondstoffen ijzer, kobalt en nikkel zijn magnetisch. Dit betekent dat voorwerpen van deze grondstoffen door een magneet worden aangetrokken. In tegenstelling tot wat sommige mensen denken, zijn zilver en goud niet magnetisch.
Permanente magneten
Eeuwen geleden werd een soort steen met wel hele bijzondere eigenschappen ontdekt. Mensen realiseerden zich namelijk dat deze ‘steen’ zich tot ijzeren voorwerpen aantrok. Magnetisme is vandaag de dag al fascinerend. Het is daarom haast niet voor te stellen hoe dat in die tijd is geweest.
Permanente magneten zijn magneten die hun magnetisme voor een hele lange periode op natuurlijke wijze behouden. De kracht van deze magneten komt voort uit de samenstelling van de magneet zelf. Voor deze vorm van magnetisme hoeft geen elektriciteit toegepast te worden.
Kenmerkend voor de permanente magneten zijn de noord- en zuidpool. Deze polen creëren een magnetisch veld dat buiten de magneet van noord naar zuid gaat en binnen de magneet van zuid naar noord. Er wordt dus als het ware een circulaire beweging gecreëerd.
Elektromagneten
Elektromagneten werden ruim 200 jaar geleden ontdekt. Maar, wat ontdekte men dan precies? Het werd duidelijk dat wanneer je een draad van koper met elektriciteit geleid en dit vervolgens tegen een magnetiseerbaar voorwerp aanhoudt, dat het voorwerp magnetisch wordt.
Dit maakt het mogelijk dat een ijzeren staaf magnetisch wordt. De beste manier is om de staaf te wikkelen in draad dat geleid kan worden. Voorzie je het van stroom? Dan wordt de staaf magnetisch.
Dit gegeven maakt dat de elektromagneten bijzonder nuttig zijn. Door het stroom aan- en uit te schakelen, kun je namelijk ook het magnetisme aan- en uitschakelen. Je kunt je natuurlijk voorstellen dat je dit stukje techniek voor allerlei zaken kan toepassen.
Een bekende toepassing is bijvoorbeeld de afvalscheider. Het magnetisme wordt bij het oppakken van oud ijzer ingeschakeld en bij het loslaten uitgeschakeld. Dit is met een permanente magneet logischerwijs niet mogelijk. Andere toepassingen zijn fietsdynamo en elektromotoren in moderne auto’s.
Je kunt zelfs vrij eenvoudig zelf een elektromagneet maken. Met een spijker, koperdraad, batterij en wat klein gereedschap kun je het bovenstaande zelf uitproberen. Benieuwd geworden? Lees ons artikel over magneten maken.
Magneet voor magneetvissen is permanent
Tijdens het magneetvissen gebruik je natuurlijk ook magneten. Dit zijn permanente magneten die doorgaans van neodymium gemaakt zijn. Neodymium is een element of grondstof en wordt bij de productie van de meest krachtige magneten gebruikt.
Neodymium is een kwetsbare grondstof. Het is vrij bros en moet daarom zorgvuldig gebruikt worden. Ga je met een neodymium magneet op zoek naar mooie vondsten? Controleer dan of de vismagneet een beschermhoes heeft. Is dat niet het geval? Schaf er dan één aan.
Permanente magneten zijn dus van zichzelf magnetisch. Het magnetisme zit in de grondstof verwerkt. Elektromagneten zijn magnetiseerbare voorwerpen die met behulp van elektriciteit magnetisch worden.